Місто Познань

O Andrzeju Babińskim, poecie osobnym, wyklętym, który wciąż pozostaje poza głównym obiegiem literatury opowiada Marta Sokołowska. W 40. rocznicę śmierci artysty postanowiła go przypomnieć.

Poradniki Jak przeklinać? i Jak robić przekręty, Zaklęcie na "w", Rok 1989. Mała książka o pewnej kurtynie, czekoladzie i wolności czy atlas regionalizmów Od mikmaka do zazuli to tylko wyimek tego, co Michał Rusinek napisał (nie mówiąc o tłumaczeniu) dla najmłodszych. Literaturoznawca spotka się z niedorosłymi jeszcze czytelnikami 17 maja w Księgarni z Bajki.

Nadmierny pesymizm, tendencja do idealizowania narodowej historii, brak zaufania do instytucji państwowych, wrogość wobec obcych oraz kolektywny narcyzm to cechy, które wedle prof. Michała Bilewicza, psychologa społecznego, charakteryzują naród, który doświadczył traumy. Niejednej, ale wielu. Jeżeli członek takiego narodu nie przeżył jej bezpośrednio, to dostarczono mu ją formie międzypokoleniowego przekazu rodzinnego lub kulturowego.

Szczekanie PKM-u, dudnienie artylerii, hektolitry kawy, ramy papierosów, frontowa nuda i brud, dużo niezmywalnego brudu. "To prawda dla tych, którzy nie widzieli wojny, a gorzki uśmiech dla tych, którzy widzieli brud Donbasu. Błoto koloru khaki" - tak rozpoczyna swoją opowieść o wojnie we wschodniej Ukrainie Siergiej Siergiejewicz "Sajgon". W jego opowiadaniach beletrystyka sympatyzuje z literaturą faktu, reportaż romansuje z anegdotą. Sajgon unika patriotycznego patosu. Przekonuje, że kluczem do przetrwania i zwycięstwa są nie tyle górnolotne hasła, ile prozaiczne poczucie odpowiedzialności za kolegów z plutonu.

- To jest literatura, która ma sprawiać przyjemność, wcale się tego nie wstydzę - tłumaczyła w rozmowie z Polską Agencją Prasową. Jest specjalistką od szczęśliwych zakończeń. A tych było już całkiem sporo. Od debiutu w 2008 wydała ponad 30 (!) powieści. W ubiegłym miesiącu ukazała się kolejna - Ulotny zapach czereśni. Magdalena (albo po prostu Magda) Witkiewicz w ten piątek będzie gościnią Biblioteki Raczyńskich.

W książce Czego nie pamiętamy Christiane Hoffmann wybiera się w podróż w czasie i przestrzeni. Wraca do domu swojego zmarłego ojca w nadodrzańskiej wiosce o nazwie Różyna, by odzyskać wspomnienia, które on przez lata starannie wymazywał. Wolał zapomnieć, bo 22 stycznia 1945 roku, jako dziewięcioletni chłopiec, musiał z tego domu uciekać. Jego rodzina była jedną z wielu wysiedlonych z terenu Kresów Wschodnich. Autorka po 75 latach postanowiła odzyskać utraconą w ten sposób część swojej tożsamości. O jej drodze posłuchać będzie można podczas spotkania autorskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu.

Formalnie policja, mentalnie milicja. "Nowe" próbuje zainstalować się w codzienności, "stare" jeszcze się trzyma. Chaos zawsze towarzyszący czasom przemian jest jednocześnie sojusznikiem przestępców. Witajcie na początku lat 90. XX wieku w najnowszej powieści Ryszarda Ćwirleja Pocałunek Judasza.

Czytelnicy w Polsce spodziewali się ponoć nie wiadomo jakich odniesień w najnowszej powieści noblisty Johna Maxwella Coetzee Polak, tymczasem - i na szczęście - dostaliśmy lekturę najwyższej próby, traktującą o tym, co dzieje się między dwojgiem ludzi, a nie o narodowych czy patriotycznych mrzonkach.

Chory kotek Stanisława Jachowicza, Alicja w Krainie Czarów Lewisa Carolla, Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, Kot w pustym mieszkaniu Wisławy Szymborskiej, Koty... Wydawnictwa Wolno z wierszami Tomasza Majerana i z rysunkami Poli Dwurnik, w końcu Spacer z kotem Sary Lundberg - jedna z najnowszych publikacji Wydawnictwa Zakamarki. Za co kochamy koty? I dlaczego od wieków są tak częstymi bohaterami książek zarówno dla dzieci, jak i dorosłych?

Przekraczając czterdziestkę, narratorka zaczyna dostrzegać wszechobecną "tendencję do rozpadu", a z życiowych szans - wyłącznie te bezpowrotnie stracone. I właśnie wtedy, gdy samobiczowanie może przerwać jedynie pojawienie się winnego, do drzwi jej mieszkania puka ojciec. Na przestrzeni kilku miesięcy, na ósmym piętrze, pięćdziesięciu metrach i stu pięćdziesięciu stronach rozgrywa się wielopoziomowy dramat rodzinny z wątkiem kryminalnym w tle.

"Jak Cię widzą, tak Cię piszą" albo "Nie szata zdobi człowieka". Przysłowia mają do siebie to, że w lapidarny sposób potrafią uchwycić istotę rzeczy. Z książką Jestem cichy Andie Powers jest w sumie podobnie. Słów w niej niewiele, ale treści mnóstwo.

To było nieuniknione. Wcześniej czy później w kulturze musiały się pojawić wątki pandemii COVID-19. Właśnie tak: wątki, tropy, a nie szaleńcze próby podsumowań czy wyciągania wniosków na przyszłość w filmach, serialach, literaturze, wreszcie na niejednej wystawie w niejednej galerii. Słabsi Sigrid Nunez to jedna z takich książek z tropami, wątkami. Na tyle dobra, że - mimo pandemicznego punktu wyjścia - chciałoby się napisać, że aż smaczna.

Na warszawskim Muranowie, przy Ogrodzie Krasińskich, istniała kiedyś brama, przez którą sześciomiesięczna dziewczynka została przewieziona - jak pisze o tym Cezary Harasimowicz, autor powieści Bieta - "na drugą stronę świata". Elżbieta Koppel, później Ficowska, żydowskie getto opuściła schowana w drewnianej skrzynce umieszczonej na wozie z cegłami. Miała ze sobą tylko jeden przedmiot, łączący oba światy - srebrną łyżeczkę, na której wygrawerowano imię oraz datę urodzenia dziecka. Jest najmłodszą spośród dzieci uratowanych z Zagłady dzięki staraniom Ireny Sendlerowej.

- "Miasto feministyczne, będące tematem »Miasta dla kobiet«, to miasto sprawiedliwe, równościowe, dostępne dla wszystkich, nie tylko najsilniejszych lub stanowiących większość. Dzisiejszy świat, państwa, miasta zaprojektowane są według norm. Normy zaś zaprojektowane są z myślą o modelowym człowieku - białym, pełnosprawnym, heteroseksualnym cismężczyźnie [...]" - czytamy w recenzji Aleksandry Gryc dla "Architektury & Biznesu". Głos w dyskusji wokół tytułu - 18 kwietnia w Teatrze Ósmego Dnia, zabiorą również Sylwia Chutnik i Magda Okraska.

Psychotropy w Stanach Zjednoczonych wypisywane są nadmiarowo, Big Pharma ma krew na rękach, a lawiny recept zmiotły niejedno życie. Robert Whitaker w swoim reportażu posuwa się jednak do skrajności - demonizuje leki psychiatryczne. Wszystkie. Prowokujący do dyskusji Zmącony obraz autora po kilkunastu latach od premiery dociera do polskojęzycznych czytelników za sprawą tłumaczenia Jana Dzierzgowskiego.

Poznański Festiwal Sztuki Komiksowej to wydarzenie, które przypomina, że popkulturę można oswajać na różne sposoby. Hołdując metodzie naukowo-badawczej, kierując się ku interpretacji ideowo-artystycznej, eksplorując poziomy meta czy w końcu bawiąc się i budując fandomy. I każdy z nich jest dobry!

- Brakowało mi osi narracyjnej. Nie chciałem pisać zbioru reportaży o wodzie, więc szukałem tej jednej historii, która będzie metaforyczna i zabierze mnie w różne krainy i czasy. Kluczem okazały się motyle monarchiczne - mówi w podcaście Stasi Budzisz Szymon Opryszek, laureat konkursu reporterskiego Wydawnictwa Poznańskiego. Autor książki Woda. Historia pewnego porwania 11 kwietnia będzie gościem Biblioteki Wojewódzkiej.

Jeden z nich jest tłumaczem, który biegłość w operowaniu kilkoma językami literackimi przekłada na mowę wiązaną. Drugi stopił poezję z lodem gór lodowych i lodowców, później został kronikarzem światowych tragedii. Trzeci, choć jest jednym z najlepszych slamerów w Europie, dopiero zalicza książkowy debiut. I to właśnie barwne trio zagości w czwartek w Zamku podczas kolejnej odsłony Seryjnych poetów.

Mam problem z powieścią Hanyi Yanagihary Do raju. I to wcale nie ten, że chodzi o opasłe tomiszcze, które w polskim wydaniu ma ponad 700 stron. Problem jest poważniejszy - wciąż nie wiem, czy to kolejna próba na drodze ku wielkiej amerykańskiej powieści, czy jednak kolejne zgrabnie napisane czytadło. Wciąż nie wiem więc, czy tę książkę polecać, czy jednak niekoniecznie.

Dwaj dziennikarze, Reinhard Bingener i Markus Wehner, przyjrzeli się relacjom Niemiec i Rosji w okresie poprzedzającym pełnoskalową wojnę na Ukrainie. Wyszedł z tego reportaż niepokojąco przypominający thriller polityczny. O szokujących ustaleniach autorów Moskiewskiego łącznika opowiedzą Mateusz Wiliński, Viktor Savinok oraz Dagmara Świerkowska-Kobus z Instytutu Zachodniego. I to już w poniedziałek 8 maja w Bibliotece Raczyńskich.